Tak właśnie Pani Burczykowa, woźna w moim liceum, gestykulując oklejoną kożuchem aluminiową chochlą, zachęcała gawiedź do obowiązkowej konsumpcji.
Były takie czasy, i to wcale nie tak dawno, kiedy picie mleka było oczywiste a nawet obowiązkowe. Jak sięgam pamięcią, mleko piłem zawsze – w przedszkolu do śniadania, w podstawówce na dużej przerwie a nawet w liceum, choć tam w sposób już nie tak ciągły i skoordynowany.
To właśnie wówczas, a zatem za czasów mojego liceum, z końcem nakazowo-rozdzielczej gospodarki i z początkiem polskiej drogi do wolności, nakazowo-rozdzielcza konsumpcja mleka przez szkolne dzieci jęła zanikać. Jeszcze w klasie pierwszej nasza dobrotliwa woźna, pani Burczykowa, gromko zachęcała wciąż nie do końca przekonany narybek wolnej Polski do nieskrępowanej mlecznej konsumpcji. Chodźta tu! Mleko je! Pijta! – anonsowała, pomagając sobie udrapowaną kożuchem aluminiową chochlą, a gdy i to nie wystarczało, posiłkowała się podstępem, głosząc: Pijta mleko, bo powjym dyrektorowiu! Wtedy dyrektor cieszył się niekwestionowanym posłuchem, więc niechętna mleku ogólniakowa dziatwa dawała spokój i piła. Czy pije dziś?
Polacy, w szczególności ci najmłodsi, piją zdecydowanie mniej mleka niż wynika ze wskazań aktualnej Piramidy Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej. Co prawda Polak zjada nabiał i produktu mleczne, których ilość w przeliczeniu na litry mleka wynosi 223 na rok, co w porównaniu ze średnią ze świata nieprzekraczającą 44 litrów plasuje go na całkiem dobrej pozycji, ale wciąż jest to zaledwie 60% zalecanych ilości. Tymczasem zaniedbując mleko i produkty nabiałowe łatwo doprowadzić do niedoborów wapnia, którego wyroby mleczne są doskonałym źródłem. Skutki takich niedoborów nie muszą objawić się od razu, ale z upływem lat będą wpływać na pogarszanie się wzroku i zwiększoną łamliwość kości. Nawet jeśli braki wapnia organizm sprawnie sobie zrekompensuje ze sporego rezerwuaru we własnym kośćcu, nie warto popadać w optymizm. Warto sobie uświadomić, że ubytków wapnia z kości dorosły człowiek nie będzie już w stanie uzupełnić żadną ilością wypijanego mleka ani zjadanych serów.
Brzmi to groźnie, dlatego właściwościom mleka i nabiału należy bacznie się przyjrzeć. Okazją po temu była zorganizowana w Gdańsku konferencja z cyklu „Fakty i Mity o Mleku”. Jak podczas wykładu zauważyła alergolog i pediatra dr Irena Białokoz-Kalinowska, dla zachowania dobrego zdrowia i utrzymania prawidłowego rozwoju dzieci powinny pić mleko i jeść nabiał co najmniej 3 razy dziennie. Dorosłym wystarczą dwie mleczne porcje na przykład pod postacią jogurtu, kefiru i serów.
Mleko że właśnie od mleka człowiek rozpoczyna swoją przygodę ze światem, to fundamentalny ów dla ludzkiego życia produkt zbiera zaciekłe grono przeciwników, które skutecznie przebija się do publicznej opinii z tezą, że nabiał i mleko szkodzą. Przytaczane są opinie, poglądy, niekiedy nawet wyniki badań, które mają dowieść, że mleko może i można pić ale tylko to matczyne, zaś po odstawieniu bobasa od piersi z mlekiem należy skończyć. Pada popularny ostatnio argument, że skoro nawet cielęta przestają kiedyś pić mleko, to jeśli jakieś mleko pić warto, to najlepiej to kokosowe, ryżowe albo owsiane.
Tymczasem, jak wskazała podczas konferencji dietetyk Viola Urban, próby eliminacji nabiału i zastępowanie go produktami roślinnymi to niepoparta naukowymi dowodami moda, która może być szkodliwa. Skład mleczka kokosowego jest zupełnie niepodobny do składu mleka zwierzęcego. Brak w nim białka, wapnia, fosforu i cynku, dostatek zaś nasyconych tłuszczów, których w naszej diecie jest dziś i tak za dużo. Mleczka ryżowe, migdałowe czy owsiane stanowią głównie źródło węglowodanów, a tych współczesnemu człowiekowi także nie brakuje. Jedyną dobrą alternatywą dla mleka zwierzęcego mogłoby być mleczko sojowe, ale dopiero po dodaniu do niego wapnia i witamin z grupy B, które wszak nigdy nie będą tak dobrze przyswajalne jak te występujące w mleku zwierzęcym. Wcale nie bez kozery Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej zakazał niedawno określania roślinnych napojów słowem „mleko” – aby nie wprowadzać w błąd klientów, którzy po takie napoje sięgając, mogą mieć przeświadczenie, że piją uczciwą alternatywę dla mleka zwierzęcego.
Naukowcy i eksperci zachęcają do picia mleka i jedzenia nabiału, zwłaszcza że na sklepowych półkach pojawiają się produkty coraz wyższej jakości. Jak podaje dyrektor biura Polskiej Izby Mleka Agnieszka Maliszewska, Polska jest pierwszym krajem Unii Europejskiej, który wprowadził branżowy standard produkcji bez GMO. Prowadzący mleczną konferencję Hubert Gonera wyjaśnił, że certyfikacja dotyczy całego łańcucha produkcji i gwarantuje, że produktów zmodyfikowanych genetycznie nie zastosowano na żadnym jej etapie, począwszy od zakładów paszowych, przez gospodarstwa rolne, transport aż do mleczarni. Rygorystyczny system certyfikacyjny daje też konsumentowi pewność, że opatrzone charakterystycznym zielonym logo produkty nabiałowe pochodzą wyłącznie z Polski.
Na rynku dostępny jest dziś szeroki wachlarz produktów nabiałowych, z których korzystać mogą nawet osoby cierpiące na nietolerancję laktozy. Choć zagadnienie demonizowane jest w mediach, warto zauważyć, że nietolerancja laktozy to nie choroba a dysfunkcja w obrębie mikrobioty jelitowej, którą łatwo można odbudować. Nie ma też podstaw, aby po mleko i nabiał bez laktozy sięgać z wyboru. Rezygnując z klasycznego nabiału na własne życzenie, możemy wpłynąć na zmniejszenie produkcji laktazy, w obecności której laktoza jest trawiona, a więc sami możemy sobie zgotować nietolerancję. Należy też pamiętać, że w obecności laktozy efektywniej wchłania się magnez i fosfor, a sama laktoza przekształca się w jelitach w dobroczynny kwas mlekowy.
Co ciekawe, mleko i nabiał może też wspomagać procesy odchudzania, wskazane jest też w regeneracji powysiłkowej. Za sprawą obecności w nim lekkostrawnych białek, elektrolitów i insulinopodobnego czynnika wzrostu, pomaga odzyskać siły po treningu i zbudować masę mięśniową. Dzięki białku podnosi też współczynnik sytości po posiłku i pomaga utrzymać dobrą sylwetkę. Dietetycy wskazują przy okazji na kakao, które z uwagi na zawartość antyutleniaczy pomaga zmniejszyć bolesność mięśni po treningu.
Rację miała pani Burczykowa, dlatego dwie dekady później powtarzam po niej – pijta mleko! I to nie ze strachu przed dyrektorem a z przekonania i dla zdrowia.
Konferencja oraz działania z nią związane sfinansowano z Funduszu Promocji Mleka.
Używamy plików cookie na naszej stronie internetowej, aby zapewnić Ci najbardziej odpowiednie wrażenia, zapamiętując Twoje preferencje i powtarzając wizyty. Klikając „Akceptuj wszystko”, wyrażasz zgodę na użycie WSZYSTKICH plików cookie. Możesz jednak odwiedzić „Ustawienia plików cookie”, aby wyrazić kontrolowaną zgodę.
This website uses cookies to improve your experience while you navigate through the website. Out of these, the cookies that are categorized as necessary are stored on your browser as they are essential for the working of basic functionalities of the website. We also use third-party cookies that help us analyze and understand how you use this website. These cookies will be stored in your browser only with your consent. You also have the option to opt-out of these cookies. But opting out of some of these cookies may affect your browsing experience.
Necessary cookies are absolutely essential for the website to function properly. These cookies ensure basic functionalities and security features of the website, anonymously.
Cookie
Duration
Description
cookielawinfo-checkbox-analytics
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Analytics".
cookielawinfo-checkbox-functional
11 months
The cookie is set by GDPR cookie consent to record the user consent for the cookies in the category "Functional".
cookielawinfo-checkbox-necessary
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookies is used to store the user consent for the cookies in the category "Necessary".
cookielawinfo-checkbox-others
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Other.
cookielawinfo-checkbox-performance
11 months
This cookie is set by GDPR Cookie Consent plugin. The cookie is used to store the user consent for the cookies in the category "Performance".
viewed_cookie_policy
11 months
The cookie is set by the GDPR Cookie Consent plugin and is used to store whether or not user has consented to the use of cookies. It does not store any personal data.
Functional cookies help to perform certain functionalities like sharing the content of the website on social media platforms, collect feedbacks, and other third-party features.
Performance cookies are used to understand and analyze the key performance indexes of the website which helps in delivering a better user experience for the visitors.
Analytical cookies are used to understand how visitors interact with the website. These cookies help provide information on metrics the number of visitors, bounce rate, traffic source, etc.
Advertisement cookies are used to provide visitors with relevant ads and marketing campaigns. These cookies track visitors across websites and collect information to provide customized ads.